Μήπως παθαίνεις φρίκη στη θέα ενός ζουμερού burger; Μήπως αποφεύγεις τις συγκεντρώσεις με φίλους όπου γνωρίζεις ότι θα παίζει πολύ φαγητό; Μήπως τα μαρούλια είναι οι καλύτεροί σου φίλοι; Μήπως σκέφτεσαι συνεχώς τη διατροφή σου; ΜΗΠΩΣ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΝΕΙΣ; Μήπως είσαι ορθορεκτική;
Με τη βοήθεια της Κλινικού Διαιτολόγου Διατροφολόγου Βασιλικής Παπαδοπούλου θα καταλάβεις πως το… μέτρο στη διατροφή έχει πάντοτε δύο όψεις.
Ορθορεξία
Οι ειδικοί καλούν αυτή την επιμονή για απαρέγκλιτη παρακολούθηση των κανόνων της σωστής διατροφής, ορθορεξία. Το όνομά της παραπέμπει στην πιο “διάσημη” διατροφική διαταραχή την ανορεξία. Και η αλήθεια είναι πως αυτό συμβαίνει επειδή τα συμπτώματα και οι επιπτώσεις στο σώμα μπορεί να είναι ανάλογες. Τι είναι όμως η Orthorexia Nervosa;
Πρόκειται για μια διαταραχή πρόσληψης τροφής, κατά την οποία ο ασθενής έχει εμμονή με την ποιότητα των τροφίμων, αφαιρεί τα λιπαρά από τη διατροφή του, προσλαμβάνει τροφές που δεν περιέχουν πρόσθετα και γενικότερα παρουσιάζει μια μανία με την «κακή» διατροφή.
Προσέχω για να έχω… που το κακό;
Είναι λογικό να σκεφτεί κανείς κάτι τέτοιο. Πόσο κακό μπορεί να κάνει η προσοχή στα λιπαρά και η “απέχθεια” για παχυντικά burger και γλυκά; “Η τραγική ειρωνεία είναι πως πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους δεν έχουν καν ιδανικό σωματικό βάρος, ενώ αρκετοί είναι ακόμη και παχύσαρκοι” εξηγεί η διαιτολόγος.
Για να το καταλάβεις καλύτερα… είναι άλλο να γνωρίζεις τι σημαίνει σωστή διατροφή και άλλο να σου γίνεται έμμονη ιδέα.
Έχει διαφορά να γνωρίζεις πως το κόκκινο κρέας ή τα ζωικά λιπαρά επιβαρύνουν τον οργανισμός σου, από το να έχεις φοβία κάθε φορά που συναντάς junk food.
“Όλα ξεκινούν από την προσπάθειά μας να επιλέξουμε σωστές τροφές και να αποφύγουμε ο,τιδήποτε θα μπορούσε να επιβαρύνει τον οργανισμό. Η συνήθεια αυτή καταλήγει σε εμμονή, σε φοβία!” συμπληρώνει η κα. Παπαδοπούλου
Οι ορθορεκτικοί λοιπόν, είναι αυτοί που δημιουργούν ένα μύθο γύρω από τη διατροφή, που στο τέλος καταλήγουν «άρρωστα» προσεκτικοί με οποιαδήποτε τροφή μπορεί να βλάψει τον οργανισμό. Δεν καταναλώνουν καμία «ΕΝΟΧΗ» τροφή. Στο τέλος τα άτομα αυτά, φοβούνται τα τρόφιμα… γενικότερα!
Και καλά; Πόσο κακό μπορεί να μου κάνει να… τρέμω τα παχυντικά τρόφιμα;
Η λογική απορία του καθενός θα ήταν φυσικά για ποιο λόγο να κάνει κακό μια τέτοια υγιεινή εμμονή με την σωστή διατροφή! Η Διαιτολόγος Διατροφολόγος Βασιλική Παπαδοπούλου επισημαίνει τον κίνδυνο τα άτομα αυτά να παρουσιάσουν ακόμη και βλάβες στο νευρικό τους σύστημα, εξαιτίας της υπερβολικής αποχής-αποστροφής από συγκεκριμένα τρόφιμα! Είναι μάλιστα πολύ πιθανό η εμμονή τους αυτή να οδηγεί σε υποσιτισμό ή σοβαρή έλλειψη θρεπτικών συστατικών από το καθημερινό διαιτολόγιο.
Επιπλέον οι ειδικοί της διατροφής εξηγούν πως ο αυστηρός αποκλεισμός συγκεκριμένων τροφών από το καθημερινό μενού μπορεί να προκαλέσει στερητικά σύνδρομα με συνέπειες τόσο στην ψυχική ηρεμία, όσο και στη λειτουργία του οργανισμού και κυρίως του νευρικού συστήματος. Αυτός είναι και ο λόγος που συχνά, ακόμη και σε διαιτολόγια απώλειας βάρους, ένας διαιτολόγος συστήνει να “χαλάς” με μέτρο τη διατορφή σου και να μην αποφεύγεις εμμονικά γλυκά, junk food ή λιπαρές τροφές. Μην ξεχνάς άλλωστε πως η πλήρης έλλειψη λιπαρών από τη διατροφή δεν συνιστά υγιεινό τρόπο διατροφής, αφού ο οργανισμός έχει ανάγκη από τροφές όλων των ομάδων στη σωστή ποσότητα.
Η ορθορεξία έχει και κοινωνικές συνέπειες. Φαντάσου κάποιον που ενώ λατρεύει τα γλυκά, ξαφνικά δεν θέλει ούτε καν να τα δοκιμάσει ή τρέμει στην ιδέα των γενεθλίων του για να μη φάει τούρτα; Μια γυναίκα που αποφεύγει τις εξόδους γιατί είναι σίγουρη ότι θα πέσει πάνω σε όλα εκείνα τα απαγορευμένα φαγητά που της προκαλούν φόβο. Ένα άτομο που προτιμά να μείνει μέσα για να αποφύγει “κακές” τροφές ή κυκλοφορεί παντού κουβαλώντας μαζί του τρόφιμα που το κάνουν να αισθάνεται άνετα.
Είμαι fan της υγιεινής διατροφής! Μήπως έχω πρόβλημα;
To να έχεις πρόγραμμα, να ξέρεις ποια σνακ ή πιάτα θα βάλεις στο μενού ή να ξέρεις πως δεν πρέπει να το παρακάνεις με τα λιπαρά τρόφιμα δεν σε κάνει σε καμία περίπτωση θύμα της ορθορεξίας. Ποιο είναι όμως το προφίλ ενός ορθορεκτικού;
1. Το προφίλ του ορθορεκτικού
Άνδρας ή γυναίκα -χωρίς ιδιαίτερη προτίμηση σε κάποιο φύλλο- γύρω στα τριάντα με μέσο ή ανώτατο μορφωτικό επιπέδο. Άτομα που θέλουν να φροντίσουν την εμφάνισή τους, χωρίς όμως να το καταφέρνουν, διαβάζουν και ενημερώνονται για κάθετι που αφορά στις νέες τάσεις της υγιεινής διατροφής ή μεθόδους και “μυστικά” που επιβάλει το λαμπερό ρόστερ της showbiz. Η τάση να ακολουθήσεις τους κανόνες της σωστής διατροφής, δημιουργεί λανθασμένα σενάρια και προσηλυτίζει ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό νέων ατόμων. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί διάφορα προβλήματα υγείας, αφού προκαλούνται ελλείψεις σε διάφορα θρεπτικά συστατικά.
2. Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου που πάσχει από ορθορεξία είναι:
-Συνήθως είναι άνθρωποι ευαίσθητοι που παρασύρονται εύκολα από τρίτους… “Μου είπε η Μαρία, άκουσα από τον Κώστα πως το τάδε ή το δείνα τρόφιμο”
– Γνωρίζουν τη διατροφική ετικέτα των περισσοτέρων τροφίμων, ενώ έχουν και τεράστιες γνώσεις πάνω στα θέματα της διατροφής. Είναι κινητοί θερμιδομετρητές, σε σημείο που θα τους ζήλευε ακόμη και ο πιο αναγωνρισμένος διαιτολόγος.
– Αναγνωρίζουν τις βλαβερές τροφές και τις αρνητικές συνέπειες λιπαρών τροφών, γλυκών και συντηρητικών σε βάθος. Επίσης, αναγνωρίζουν αμέσως κάθε πρόσθετο τροφίμων – ξέρεις τα συντηρητικά που αναγράφονται με “Ε” στις ετικέτες των συσκευασιών – που κατηγορήθηκε, δικαιολογημένα ή όχι, ως επικίνδυνο για την υγεία.
– Δεν καταναλώνουν ένα τρόφιμο, αν δεν ξέρουν την προέλευσή του και βγάζουν από τη διατροφή τους τα μεταλλαγμένα. Αντίθετα καταναλώνουν σε υπερβολικές ποσότητες οτιδήποτε φυσικό.
– Αποφεύγουν ακόμα και τα ροφήματα με ζάχαρη, τα ποτά, τα αναψυκτικά. Να φανταστείς, τα άτομα αυτά πιστεύουν ακράδαντα πως όσοι καταναλώνουν τα επικίνδυνα τρόφιμα θα πεθάνουν.
3. Τροφές “κόκκινο πανί” για κάποιον ορθορεκτικό
Με βάση τα παραπάνω κάθε ορθορεκτικός έχει μια μαύρη λίστα με τρόφιμα που θα ήθελε να εξαφανιστούν από προσώπου γης. Τρόφιμα που αν τα αποκλείσεις εντελώς από τη διατροφή σου, σίγουρα θα παρουσιάσεις ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, που μπορούν να προκαλέσουν διάφορες διαταραχές στην υγεία.
Συντοπτικά η διαιτολόγος διατροφολόγος Βασιλική Παπαδοπούλου τα αναφέρει παρακάτω:
ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙ ΑΚΟΜΗ; ΚΑΝΕ ΤΟ ΤΕΣΤ…
Η αλήθεια είναι πως η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε εκείνον που υιοθετεί υγιεινό τρόπο διατροφής και έναν ορθορεκτικό είναι πολλή λεπτή. Αν λοιπόν έχεις αμφιβολίες για κάποιο δικό σου άτομο ή ακόμη και για εσένα την ίδια κάνε το τεστ…
Πρώτη φορά, τον όρο αυτό, για να περιγράψει τα παραπάνω φαινόμενα, τον διατύπωσε ο Dr. Steven Bratman το 1997. O dr. Bratman έφτιαξε ένα ερωτηματολόγιο με το οποίο μπορείς να δεις τα σημάδια της orthorexia nervosa και αν ενδέχεται να διακατέχεσαι από αυτή.
Απάντησε ειλικρινά στις 10 ερωτήσεις. Αν η απάντηση είναι θετική σε περισσότερες από αυτές, τότε είναι πολύ πιθανό να πάσχεις από ορθορεξία. Αν πιστεύεις πως υπάρχει η πιθανότητα να είσαι ορθορεκτική, καλό είναι να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό διαιτολόγο:
1. Περνάς περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα σκεπτόμενος τη διατροφή σου;
2. Προγραμματίζεις τα γεύματά σου αρκετές ημέρες νωρίτερα;
3. Είναι η θρεπτική αξία του γεύματός σου περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του;
4. Αλλαξε η ποιότητα της ζωής σου καθώς αυξήσες την ποιότητα της διατροφής σου;
5. Νιώθεις να βελτιώνεται η αυτοπεποίθησή σου όταν τρως υγιεινά;
6. Έχεις σταματήσει να καταναλώνεις τρόφιμα που απολάμβανες στο παρελθόν, προκειμένου να τρως σωστά;
7. Η διατροφή σου δεν σου επιτρέπει εύκολα να φας έξω και έτσι απομακρύνεσαι από οικογένεια και φίλους;
8. Αισθάνεσαι ένοχη όταν «χαλάς» τη δίαιτά σου;
9. Αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου και ότι έχεις τον πλήρη έλεγχο όταν τρως υγιεινά;
10. Έχεις γίνει πιο αυστηρή με τον εαυτό σου πρόσφατα;
Πηγή: http://www.tlife.gr